23 czerwca 2022 roku odbyła się XV Konferencja Naukowo-Techniczna „Kotły małej mocy zasilane paliwem stałym”. Miejscem spotkania był Hotel Karczma Stara Stajnia w Zawidowicach koło Pleszewa. Tegoroczna konferencja nosiła podtytuł „Czy biomasa w pełni zastąpi węgiel pod strzechą”, a więc zgodny z aktualnymi trendami grzewczymi w sektorze komunalno-bytowym. Organizatorem konferencji był Instytut Technologii Paliw i Energii z Zabrza, który zgromadził wielu przedstawicieli branży grzewczej. Dr inż. Katarzyna Matuszek z ITPE, jako organizator, zadbała o to, aby konferencja odbyła się w ciekawej scenerii – w czynnej stadninie koni.
Poruszane zagadnienia potwierdzają, że proklimatyczne dążenia europejskie przekładają się już na trendy stosowania urządzeń do ogrzewania w polskich domach. Różnica między stosowaniem drewna i węgla polega na tym, że biomasa drzewna jest paliwem odnawialnym (uznawanym za ekologiczne, proklimatyczne), natomiast węgiel jest paliwem kopalnym (niekorzystnym dla klimatu).
Początkowo poruszane były tematy związane z węglem. Ze względu na kryzys energetyczny wywołany przez wojnę na Ukrainie, paliwo to wróciło do łask w europejskiej narracji. W Polsce nie mówi się już o tym, jak węgiel likwidować, tylko jak go zdobyć w przystępnej cenie. O tym zagadnieniu mówił Łukasz Horbacz – prezes Izby Sprzedawców Polskiego Węgla. Ciekawą informacją było, że zwlekanie przez rząd z odblokowaniem możliwości ogrzewania węglem brunatnym jeszcze bardziej zwiększy zapotrzebowanie na inne źródła energii.
W oczywisty sposób zwiększy to popyt na drewno energetyczne czy pellet drzewny. Konferencję bardzo ożywiła dyskusja panelowa, w której wzięli udział: dr inż. Aleksander Sobolewski (ITPE), Marcin Menzel (KIPI), Krzysztof Woźniak (Polskie Forum Klimatyczne) oraz Daniel Markiewicz z NFOŚiGW. Gdy tylko otrzymałem głos, zapytałem przedstawiciela ministerstwa, kiedy w programie „Czyste Powietrze” zostanie zniesiony priorytet gazu nad odnawialną biomasą. Nie otrzymałem jasnej odpowiedzi, co niezbyt dobrze rokuje na funkcjonowanie tego programu. Do tej dyskusji włączył się z sali Dariusz Marciniak, reprezentujący czasopismo Świat Kominków, tłumacząc, że taki kształt programu blokuje możliwość korzystania z niego. Z kolei Aleksander Sobolewski radził zgromadzonej branży kotlarskiej, aby zaczęli działać jak polscy zduni, którzy ze swoimi postulatami absorbują dużą uwagę Ministerstwa Klimatu i Środowiska. Paneliści zgadzali się, że paliwa stałe mają w Polsce nadal bardzo duży potencjał i jeszcze długo będą w gospodarstwach domowych stosowane.
W kolejnej części konferencji dominowała tematyka biomasowa. W mojej prelekcji przedstawiłem uczestnikom zagadnienia dotyczące zmian klimatycznych oraz bariery prawne dotyczące stosowania biomasy, jakie stworzono pod pozorem walki ze smogiem. Podawałem przykłady uchwał antysmogowych, które zawierały nieprawdziwe dane na temat używania biomasy jako OZE (Małopolska) oraz bezpodstawnie (np. bez przeprowadzonych badań) narzucały ograniczenia na używanie tego paliwa. Tego typu przepisy w sztuczny sposób zawyżają ceny energii w Polsce i generalnie utrudniają życie mieszkańcom województw, których dotyczą. Warto wspomnieć, że ograniczenia te sukcesywnie, choć przy wielkim oporze decydentów, znoszą działacze kampanii Drewno – Pozytywna Energia. Jest to praca żmudna, merytorycznie trudna i wymagająca wyjątkowego zaangażowania. Są jednak pierwsze sukcesy, jak cofnięcie zakazów używania biomasy w Małopolsce (oprócz Krakowa), niedopuszczenie do przegłosowania projektu uchwały o całkowitym zakazie używania paliw stałych w Warszawie czy rezygnacja radnych województwa mazowieckiego z wielu ograniczeń dla ogrzewania drewnem i pelletem.
Trzeba przyznać, że konferencja w Zawidowicach była bardzo dobrze zorganizowania i uczestnicy mieli szansę w przystępny sposób pozyskać aktualne informacje w omawianych tematach. Mieli też możliwość wymiany poglądów podczas rozmów kuluarowych.
Krzysztof Woźniak – Polskie Forum Klimatyczne
Katarzyna Matuszek, ITPE: Jak pokazały wystąpienia prelegentów reprezentujących różne branże związane pośrednio lub bezpośrednio z rynkiem kotłów c.o. i paliw stałych, istnieje powszechne przekonanie, że biomasa nie zastąpi całkowicie obecnie najczęściej używanego do ogrzewania węgla kamiennego. Jednak czy, kiedy i z jaką przewagą przejmie ona królowanie w naszych kotłowniach, można obecnie jedynie snuć różne rozważania. Jest to ściśle związane z postępem w Polsce transformacji ogrzewnictwa indywidualnego. Jedno wiemy na pewno, nie będzie to droga prosta, a prędkości na niej nie będą autostradowe. W trakcie konferencji pierwszy raz zajęliśmy się obszarem tematyki pomp ciepła, które powoli są dodawane do wachlarza produktów w ofertach firm zajmujących się do tej pory głównie produkcją kotłów c.o. zasilanych paliwami stałymi. Preferowaną metodą na odnalezienie się w tak dynamicznie zmieniającym się świecie, jest przede wszystkim elastyczność w dopasowaniu się do wymagań klienta, często trudnego i wymagającego. Nie jest to łatwe, ale konieczne.
Instytut Technologii Paliw i Energii wcześniej nosił nazwę Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla.