Nowa propozycja kształtu uchwały antysmogowej dla województwa mazowieckiego dostępna jest od 11 października. Od tego terminu przez 3 tygodnie, czyli do 2 listopada 2021 roku, zaplanowane zostały konsultacje i możliwość składania uwag.
Według projektu zakaz palenia węglem w Warszawie miałby obowiązywać już od 1 października 2023 roku, a od 1 stycznia 2028 roku także w podwarszawskich powiatach. W nowych przepisach przewidziano także wyłączenia. Według nowych przepisów mieszkańcy, którzy do 31 grudnia 2021 roku zainstalowali kotły i kominki spełniające wymogi Ekoprojektu, będą mogli w nich palić paliwami stałymi do końca ich żywotności.
W nowym projekcie znalazł się też zapis dotyczący nowo budowanych budynków. Zgodnie z nim, jeśli jest możliwe technicznie podłączenie budynku do sieci ciepłowniczej lub gazowej, eksploatacja instalacji opalanych paliwami stałymi – węglem i drewnem – będzie zakazana i ten zapis ma objąć całe województwo mazowieckie.
Przedstawiciele branży kominkowej i organizacje branżowe sprzeciwiają się krzywdzącym dla kominków i biomasy zapisom uchwały. W piśmie Ogólnopolskiego Stowarzyszenia „Kominki i Piece” do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego wnieśli o zmianę projektu uchwały i wyznaczenie nowego terminu konsultacji społecznych oraz o przedłużenie trwających konsultacji społecznych co najmniej o kolejny miesiąc, czyli do 2 grudnia 2021 roku. Postulowali, aby ograniczyć zakaz eksploatacji w nowo budowanych budynkach do instalacji opalanych paliwami stałymi w postaci węgla kamiennego i paliw stałych produkowanych z wykorzystaniem tego surowca.
OSKP zwraca też uwagę na sprzeczność projektu uchwały z uzasadnieniem, i zauważa:
„Jakkolwiek uzasadnienie Projektu należy uznać za krok milowy we właściwą stronę, bowiem cała Europa promuje energię z biomasy jako pierwsze, najbardziej naturalne źródło energii odnawialnej o zerowym bilansie CO2, w pełni zgodne z polityką energetyczną UE, to już sam Projekt zawiera błąd, polegający na wykluczeniu stosowania biomasy do celów grzewczych w nowo powstałych budynkach już od stycznia 2023 roku, jeżeli istnieje techniczna możliwość podłączenia budynku do sieci ciepłowniczej lub gazowej, która znajduje się na terenie bezpośrednio przylegającym do działki inwestora, na której znajduje się instalacja. Zatem projektodawca proponuje zamianę stosowania ekologicznego źródła energii na paliwo kopalne, które jest paliwem przejściowym, które ma zostać docelowo wyeliminowane z bilansu energetycznego. Co więcej, analiza uzasadnienia Projektu prowadzi do wniosku, że w istocie projektodawcy przyświecał cel uwzględnienia uzasadnionych naukowo postulatów społecznych wyeliminowania spalania węgla i jego pochodnych, nie zaś węgla i biomasy, zaś omyłkowo nie zostało to doprecyzowane w Projekcie, w wyniku czego doszło do sprzeczności przepisów uchwały Projektu z jego poprawnym uzasadnieniem i zupełnie błędne wyeliminowanie węgla i biomasy, zamiast samego węgla”.
Jednocześnie wychodząc naprzeciw podkreślanym w uzasadnieniu planowym zastąpieniu zakazów stosowanie biomasy do celów grzewczych kampanią edukacyjną, OSKP zaproponowało uwzględnienie tego celu w projekcie uchwały przez uzupełnienie o przepisy o preferowanym sposobie spalania biomasy. Przykładowe przepisy o prawidłowym spalaniu zostały dołączone do pisma do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego.
Poniżej pełna treść pisma Ogólnopolskiego Stowarzyszenia „Kominki i Piece” do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego
Szanowni Państwo,
Działając w imieniu Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Kominki i Piece z/s w Zdunach, w związku z trwającymi II konsultacjami społecznymi projektu uchwały Sejmiku Województwa Mazowieckiego zmieniającej obowiązującą „uchwałę antysmogową” (dalej: „Projekt”) wnoszę o:
- Przygotowanie poprawnego projektu uchwały oraz wyznaczenie nowego terminu konsultacji społecznych
- Zważywszy na uzasadnienie Projektu w zakresie dążenia do zastąpienia zakazów spalania biomasy kampanią edukacyjną o przyjęcie odrębnej części uchwały dotyczącej preferowanego spalania biomasy w dopuszczonych prawem urządzeniach grzewczych – projekt takich przepisów przedkładam w załączeniu
ewentualnie zaś w razie nie podzielenia wniosku z punktu 1 powyżej, wnoszę o:
- Dopisanie w § 1 pkt 2) Projektu po słowach „paliwami stałymi” słów „w postaci węgla kamiennego oraz paliw stałych produkowanych z wykorzystaniem tego węgla” tak aby powstała fraza „§ 6a. Zakazuje się, w nowo budowanych budynkach, eksploatacji instalacji, o których mowa w § 2, opalanych paliwami stałymi w postaci węgla kamiennego oraz paliw stałych produkowanych z wykorzystaniem tego węgla”
Oraz niezależnie od powyższych wniosków ponadto wnoszę o:
- Przedłużenie trwających konsultacji społecznych co najmniej o kolejny miesiąc, tj. do dnia 2 grudnia 2021 r.
Uzasadnienie
I. Podstawa prawna konsultacji
Uchwała Nr 176/11 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 21 listopada 2011 roku w sprawie zasad i trybu przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami Województwa Mazowieckiego Na podstawie art. 10a ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1590, z późn. zm.1 ) określa zasady i tryb przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami Województwa Mazowieckiego.
Konsultacje przeprowadzane są z uwzględnieniem zasad:
1) legalności – przebieg konsultacji powinien być zgodny z przepisami prawa a ważność procesu konsultacji uzależniona jest od zachowania procedur procesu konsultacji;
2) prowadzenia konsultacji w dobrej wierze – konsultacje prowadzone są w celu rzeczywistego uwzględnienia opinii i propozycji wpływających od mieszkańców;
3) efektywności – konsultacje prowadzone są w sposób pozwalający na uzyskanie optymalnych korzyści dla wszystkich uczestników procesu konsultacji;
4) przejrzystości – jawnego i nieograniczonego dostępu uczestników konsultacji do zasad, procedur i efektu końcowego procesu konsultacji;
5) dokumentowania – rejestrowania i dokumentowania całego procesu konsultacji oraz dostępu uczestników konsultacji do pełnej dokumentacji jego przebiegu z możliwością wnoszenia uwag i korekt.
II. Wewnętrzna sprzeczność projektu uchwały
Projekt uchwały zmieniającej uchwałę w sprawie wprowadzenia na obszarze województwa, mazowieckiego ograniczeń i zakazów w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw zakłada, że w uchwale nr 162/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 24 października
2017 r. w sprawie wprowadzenia na obszarze województwa mazowieckiego,
ograniczeń i zakazów w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw (Dz. Urz. Woj. Maz. poz. 9600), wprowadza się następujące zmiany:
Po § 6 dodaje się § 6a i 6b w brzmieniu:
„§ 6a. Zakazuje się, w nowo budowanych budynkach, eksploatacji instalacji, o których mowa w § 2, opalanych paliwami stałymi, dla których proces decyzyjny prowadzący do wydania pozwolenia na budowę lub zgłoszenia budowy rozpocznie się po dniu 1 stycznia 2023 r., jeżeli istnieje techniczna możliwość podłączenia budynku do sieci ciepłowniczej lub gazowej, która znajduje się na terenie bezpośrednio przylegającym do działki inwestora na której znajduje się instalacja.
§ 6b. 1. W przypadku, o którym mowa w § 6a, brak możliwości przyłączenia budynku do sieci ciepłowniczej lub gazowej musi zostać potwierdzony dokumentem wydanym przez operatora sieci.
2. W przypadku, gdy na terenie, o którym mowa w § 6a eksploatowana jest zarówno sieć ciepłownicza jak i gazowa, dokument, o którym mowa w ust. 1 należy uzyskać od operatorów obydwu sieci.”.
Tymczasem w uchwale nr 162/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 24 października
2017 r. w sprawie wprowadzenia na obszarze województwa mazowieckiego, ograniczeń i zakazów w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw § 2 stanowi iż:
Rodzaje instalacji, dla których wprowadza się ograniczenia i zakazy w zakresie ich eksploatacji to instalacje, w których następuje spalanie paliw stałych w rozumieniu art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. 2017 r. poz. 220, 791, 1089, 1387 i 1566), w szczególności piece, kominki i kotły, w tym kotły wchodzące w skład zestawów zawierających kocioł na paliwo stałe, ogrzewacze dodatkowe, regulatory temperatury i urządzenia słoneczne, jeżeli:
1) dostarczają ciepło do systemu centralnego ogrzewania, lub
2) dostarczają ciepło do systemu ogrzewania wody użytkowej, lub
3) wydzielają ciepło poprzez:
a) bezpośrednie przenoszenie ciepła, lub
b) bezpośrednie przenoszenie ciepła w połączeniu z przenoszeniem ciepła do cieczy, lub
c) bezpośrednie przenoszenie ciepła w połączeniu z systemem dystrybucji gorącego powietrza.
Natomiast z uzasadnienia Projektu wynika w szczególności, iż:
Po przeredagowaniu i wprowadzeniu zasadnych opinii, uwag i wniosków, treść i zakres przedmiotowego projektu uchwały w sprawie wprowadzenia na obszarze województwa mazowieckiego, ograniczeń i zakazów w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw uległa dużym zmianom.
Przede wszystkim złagodzono projekt nowelizacji uchwały, poprzez rezygnację z wprowadzenia zakazu stosowania biomasy w granicach administracyjnych gmin wchodzących w skład powiatów: grodziskiego, legionowskiego, mińskiego, nowodworskiego, piaseczyńskiego, pruszkowskiego, otwockiego, warszawskiego zachodniego, wołomińskiego oraz m.st. Warszawy. Samorządy terytorialne w toku opiniowania podnosiły argumenty wskazujące na dość zróżnicowane możliwości w zapewnieniu odpowiednich warunków dla wprowadzenia zakazu stosowania paliw stałych w określonym w projekcie terminie. Szczególnie należy zwrócić uwagę na wiele czynników, które zostają poza kompetencjami gmin, a mają kluczowe znaczenia dla rozwiązania problemu. Różny potencjał przygotowania mieszkańców do wdrożenia proponowanych zapisów, niejednolita dostępność rozwiązań technologicznych, w tym ograniczony dostęp do sieci ciepłowniczej i gazowej na obszarze NUTS2 – Warszawski Stołeczny oraz brak alternatywnego, taniego źródła ogrzewania powoduje, że trudne jest, w proponowanym akcie prawnym, objęcie zakazem spalania wszelkich paliw stałych dużego obszaru o tak wewnętrznie zróżnicowanej strukturze potencjału organizacyjnego, technologicznego, ekonomicznego, a co za tym idzie rezygnacja z biomasy jako źródła ciepła. Dlatego Samorząd Województwa Mazowieckiego planuje prowadzenie, zamiast zakazów budzących powszechny opór społeczny, konsekwentnej kampanii uświadamiającej o skutkach spalania paliw stałych, a przede wszystkim biomasy, w urządzeniach grzewczych. Dzięki przeprowadzeniu przedmiotowej kampanii, konsumenci będą mieli dostęp do rzetelnych danych i wiedzy ułatwiających podjęcie racjonalnej decyzji uwzględniającej wszelkie aspekty wynikające ze stosowania urządzeń na paliwa stałe od kwestii ekonomicznych po kwestie zdrowotne. Planowane jest również zgromadzenie danych oraz przeprowadzenie badań i analiz na temat emisji ze spalania biomasy oraz wpływu spalania biomasy na zdrowie i życie mieszkańców Mazowsza.
III. Gromadzenie danych i analiz
Planowane jest również zgromadzenie danych oraz przeprowadzenie badań i analiz na temat emisji ze spalania biomasy oraz wpływu spalania biomasy na zdrowie i życie mieszkańców Mazowsza. Strona społeczna dąży do jak najlepszej współpracy z Samorządem w celu wypracowania najlepszych rozwiązań, pozwalających osiągnąć wszystkie cele uchwały. Niemniej zważywszy na skomplikowany charakter zagadnienia wyznaczono zdecydowanie zbyt krótki czas na przedłożenie niezbędnych materiałów, które gromadzi strona społeczna. Dlatego też wniosek o przedłużenie konsultacji jawi się jako w pełni uzasadniony.
IV. Edukacja zamiast zakazów
Zważywszy na planowane zastąpienie zakazów stosowania biomasy do celów grzewczych kampanią edukacyjną strona społeczna proponuje uwzględnienie tego bardzo słusznego celu już w samej uchwale, poprzez przyjęcie przepisów o preferowanym sposobie spalania biomasy. Przepisy takie mogłyby stać się punktem wyjścia do prowadzenia kampanii edukacyjnej mieszkańców. Jednocześnie przedkładam projekt takich przepisów w załączeniu.
V. Podsumowanie
Jakkolwiek uzasadnienie Projektu należy uznać za krok milowy we właściwą stronę, bowiem cała Europa promuje energię z biomasy jako pierwsze, najbardziej naturalne źródło energii odnawialnej o zerowym bilansie CO2, w pełni zgodne z polityką energetyczną UE, to już Projekt zawiera błąd polegający na wykluczeniu stosowania biomasy do celów grzewczych w nowo powstałych budynkach już od stycznia 2023 r. jeżeli istnieje techniczna możliwość podłączenia budynku do sieci ciepłowniczej lub gazowej, która znajduje się na terenie bezpośrednio przylegającym do działki inwestora na której znajduje się instalacja. Zatem projektodawca proponuje zamianę stosowania ekologicznego żródła energii na paliwo kopalne, które jest paliwem przejściowym, które ma zostać docelowo wyeliminowane z bilansu energetycznego. Co więcej analiza uzasadnienia Projektu prowadzi do wniosku, iż w istocie projektodawcy przyświecał cel uwzględnienia uzasadnionych naukowo postulatów społecznych wyeliminowania spalania węgla i jego pochodnych, nie zaś węgla i biomasy, zaś omyłkowo nie zostało to doprecyzowane w Projekcie, w wyniku czego doszło do sprzeczności Projektu przepisów uchwały z jej poprawnym uzasadnieniem i zupełnie błędne wyeliminowanie biomasy i węgla zamiast samego węgla.
Tymczasem aktualnie naukowcu włoscy promują ogólnokrajowe włoskie wydarzenie, mające na celu edukację społeczną mieszkańców Włoch w przedmiocie biomasy, jako najbardziej naturalnego, ekologicznego, powodującego zmniejszenie zanieczyszczenie powietrza nawet o 80 % źródła energii:
Presentazione Wood Experience 2021_ENG (wood-experience.com)
Natomiast zagrożenia płynące ze stosowania paliw kopalnych, w tym społeczne oraz ekonomiczne stają się coraz realniejsze dla mieszkańców Polski, co dodatkowo podkreśla niezwykłe zalety stosowania biomasy do celów grzewczych:
Zważywszy na powyższe, wnoszę i wywodzę jak na wstępie.
Licząc zatem na zrozumienie i uwzględnienie konstruktywnej argumentacji, pozostaję z poważaniem.
W imieniu Zarządu i Członków
Piotr Batura
Prezes Ogólnopolskiego Stowarzyszenia „KOMINKI i PIECE”
Załączniki:
- Projekt przepisów dotyczących preferowanego spalania biomasy