Polski pellet drzewny od ponad dwudziestu lat cieszy się coraz większą popularnością jako biopaliwo stałe stosowane do indywidualnych systemów grzewczych przez gospodarstwa domowe.
Zgodnie z międzynarodową normą EN ISO 17225-2 Biopaliwa stałe. Specyfikacje paliw i klasy. Cześć 2: Klasy pelletów drzewnych: pellet drzewny to biopaliwo zagęszczone z biomasy drzewnej z dodatkami lub bez, zazwyczaj w postaci walca, o przypadkowej długości, na ogół od 5 mm do 40 mm i średnicy do 25 mm ze złamanymi końcami. Surowcem do produkcji pelletu drzewnego jest biomasa drzewna zgodnie z Tablicą 1 normy międzynarodowej EN ISO 17225-1.
Na początku 2021 roku w ramach przeglądu ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw, który dokonywany jest co najmniej raz na dwa lata przez ministra właściwego ds. energii w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw klimatu i ministrem właściwym do spraw gospodarki, zespół międzyresortowy ds. przeglądu jakości paliw stałych rozpoczął prace dotyczące wymagań jakościowych dla paliw stałych. Do dziś nie została jeszcze zaktualizowana ustawa o normach jakości paliw stałych w której znalazłyby się również wymagania jakościowe dla pelletu drzewnego. Niemniej jednak niezależnie od nowelizacji, obecnie konsument ma prawo uzyskać informację o parametrach i właściwościach nabywanego biopaliwa stałego jakim jest pellet drzewny. Stąd Inspekcja Handlowa ma prawo prowadzić kontrolę w zakresie zgodności deklarowanych parametrów i właściwości ze stanem rzeczywistym oraz zakres informacji zawartych na etykiecie opakowania jednostkowego pelletu drzewnego.
Etykieta oznacza jakąkolwiek metkę, znak firmowy, znak handlowy, ilustrację lub inny opis pisany, drukowany, tłoczony, odbity lub w inny sposób naniesiony na opakowanie (naklejka) lub pojemnik z produktem.
Zgodnie z Ustawą z dnia 6 marca 2018 roku Prawo przedsiębiorców (t.j. z 2019 r. poz. 1292 wraz z późniejszymi zmianami):
„przedsiębiorca wprowadzający towar do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zamieszcza na tym towarze, jego opakowaniu, etykiecie lub w instrukcji lub do dostarczenia w inny, zwyczajowo przyjęty sposób, pisemne informacje w języku polskim:
1) określające firmę producenta i jego adres, a także państwo siedziby wytwórcy, jeżeli ma on siedzibę poza terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej i państw członkowskich Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA)
2) umożliwiające identyfikację towaru, chyba że przeznaczenie towaru jest oczywiste.”
Etykieta zatem jest pisemną informacją zamieszczoną na towarze. Zgodnie z obowiązującym prawem powinna być sporządzona w języku polskim. Nie ma przeszkód, aby była sporządzona także w kilku językach. Informacja powinna być łatwa w odbiorze, treść musi być widoczna.
Zgłoś przypadek oszustwa
Logo ENplus® stało się istotnym argumentem dla sprzedawców pelletu drzewnego. Aby zagwarantować jej wartość, logo i znak towarowy ENplus® są zarejestrowane i chronione na mocy prawa międzynarodowego, a ich stosowanie jest ściśle ograniczone do certyfikowanych firm spełniających precyzyjne wytyczne. Niestety, ale coraz częściej mamy do czynienia z oszustwami i fraudami bazującymi na nadużyciu znaków certyfikacji bez uprawnień przez podmioty niecertyfikowane. Spotykane są dwie główne kategorie fałszerstw:
• Oszustwo zewnętrzne – zazwyczaj nieuprawnione użycie znaku towarowego lub jego części, które stanowi naruszenie praw właściciela znaku towarowego.
• Oszustwo wewnętrzne – naruszenia ze strony firm nie posiadających certyfikatów ENplus®, polegające na podszywaniu się pod certyfikowany podmiot, używanie certyfikatów innych podmiotów bez uprawnienia czy też fałszowania dokumentu w postaci certyfikatu.
W obu przypadkach konsumenci są wprowadzani w błąd co do jakości pelletu, co może mieć poważny wpływ na utrzymanie i wydajność ich urządzeń grzewczych. Ponadto oszustwa poważnie podważają wysiłki wszystkich certyfikowanych firm na rzecz sprawiedliwego i przejrzystego rynku pelletu.
Ramka 1:
Kompletna pieczęć ENplus® zawsze będzie zawierać zarówno logo ENplus®, jak i numer identyfikacyjny (kod kraju np. PL + 3 cyfry) certyfikowanej firmy, przykład poniżej:
W przypadku pelletu w workach pieczęć musi widnieć wraz z wzmianką o klasie jakości
Ramka 2:
Zarząd ENplus® śledzi wszystkie naruszenia i nadużycia certyfikatu, a w ponad pięciuset przypadkach, które zidentyfikowano i rozpatrzono w ciągu ostatnich trzech lat, możemy je podzielić na trzy główne typy, mianowicie:
• 51% – niepoprawne używanie znaku towarowego ENplus® w działaniach marketingowych
• 26% – niewłaściwe użycie produktu, nieuczciwe użycie logo ENplus® na workach
• 10 % – sfałszowanie certyfikatu
Polska Rada Peletu wraz z ENplus® Management śledzi każde nadużycie znaku towarowego. Możesz pomóc nam w zwalczaniu oszustw, sprawdzając listę certyfikowanych producentów i handlowców ENplus® na stronie internetowej https://www.enplus-pellets.eu/en-in/certifications-en-in/producer-en-in.html, aby uwierzytelnić pieczęć ENplus®.
Firmy jakie dopuściły się oszustw możesz zidentyfikować na Czarnej Liście znajdującej się na stronie internetowej https://www.enplus-pellets.eu/en-in/blacklist.html. Jeśli podejrzewasz przypadek oszustwa, postępuj zgodnie z przewodnikiem na stronie internetowej www.polskaradapelletu.org oraz użyj formularza zgłoszeniowego dostępnego na stronie: https://www.enplus-pellets.eu/en-in/report-a-fraud.htmlo. Pamiętaj, iż im więcej zbierzemy informacji i dokumentacji odnośnie danego przypadku, tym szybciej uda nam się zatrzymać dany proceder.
Począwszy m.in. od pelletu w workach do umowy na dostawę poprzez dowolny środek komunikacyjny, używanie oficjalnej pieczęci ENplus® musi zawsze być zgodne z tymi samymi zasadami. W razie wątpliwości przygotowaliśmy krótki przewodnik, który pomoże Ci zidentyfikować potencjalne przypadki oszustwa.
Znaki certyfikacji ENplus®, czy DINplus stały się istotnym argumentem sprzedażowym dla profesjonalistów zajmujących się pelletem drzewnym. W celu zagwarantowania ich wartości i wiarygodności, pieczęć i znak towarowy ENplus® czy DINplus są zarejestrowane i chronione na mocy prawa międzynarodowego, a ich stosowanie jest ściśle ograniczone do certyfikowanych firm z precyzyjnymi wytycznymi.
Jednym z głównych zadań Polskiej Rady Pelletu jest walka z fałszerstwami, związanymi z podszywaniem się pod certyfikowane produkty, zarówno przez producentów pelletu drzewnego, jak i firmy handlujące tym paliwem na rynku. Przy stowarzyszeniu został powołany Zespół ds. Monitorowania Rynku, który ma za zadanie przede wszystkim:
• zawiadamianie właścicieli znaków towarowych o naruszeniach i podejrzeniu popełnienia przestępstwa na ich szkodę, w szczególności w zakresie przestępstwa podrobienia znaku towarowego, obrotu towarami oznaczonymi w sposób nielegalny znakami towarowymi (art. 305 Prawa własności przemysłowej) czy przestępstwa oszustwa (art. 286 kodeksu karnego),
• zawiadamianie prokuratury bądź jednostki policji o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa,
• reprezentowanie pokrzywdzonych przedsiębiorców oraz konsumentów w postępowaniu karnym przed organami ścigania, a po wniesieniu do sądu aktu oskarżenia, reprezentowanie pokrzywdzonych również przed sądem;
• zawiadamianie instytucji nadzoru rynku, w szczególności Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz organów ścigania o podejrzeniu stosowania zabronionych przez prawo praktyk polegających m.in. na oznaczaniu towarów w sposób wprowadzający w błąd co do pochodzenia, jakości, składników, sposobu wykonania, przydatności, możliwości zastosowania lub innych istotnych cech towarów (art. 25 ust 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji) oraz rozpowszechnianiu nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd wiadomości o przedsiębiorstwie, w szczególności o wytwarzanych towarach (art. 26 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji) w celu wszczęcia postępowania mającego na celu:
- zapobieżenie nielegalnym praktykom w przyszłości oraz ostrzeżenie potencjalnych konsumentów,
- reprezentowanie pokrzywdzonych przedsiębiorców oraz konsumentów w postępowaniu przed instytucjami nadzoru rynku,
- zgłaszanie podejrzenia naruszenia prawa własności przemysłowej, w szczególności w zakresie znaków towarowych, znaków certyfikacyjnych czy innych naruszeń w celu zbadania naruszenia przez organy Ogólnoeuropejskiego Stowarzyszenia EPC, w konsekwencji, której to dany podmiot może być wpisany na tzw. CZARNĄ LISTĘ;
• monitorowanie portali aukcyjnych typu OLX, Allegro, portali ofertowych, stron internetowych, portali społecznościowych pod kątem naruszeń i fałszerstw;
• przyjmowanie zgłoszenia naruszeń z rynku, które można zgłaszać pod adresem mailowym: [email protected], pod numerem telefonu sekretariatu Stowarzyszenia +48 58 526 75 49 lub osobiście w sekretariacie Stowarzyszenia;
• pobieranie próbek z rynku, składów opału, marketów budowalnych i realizacja audytów tzw., „Tajemniczego klienta” zleconych przez EPC czy organy nadzoru rynku.
Obecnie Polska Rada Pelletu prowadzi kilkanaście zgłoszeń dotyczących podejrzenia fałszowania pelletu, fałszowania znaków towarowych bądź wprowadzania klienta w błąd. Na skutek działań podjętych przez Radę podmioty zostały wpisane na tzw. czarną-listę, w konsekwencji już nigdy nie będą mogły ubiegać się o uzyskanie certyfikatu ENplus/DINplus, a obecnie toczą się wobec nich postępowania. Wszystkie te przypadki wymagają dogłębnej analizy i poświęcenia. Nie pozostawaj obojętny wobec przypadkom potencjalnych fałszerstw, a gdy masz wątpliwości sprawdzaj na bieżąco listę producentów i firm handlowych posiadających certyfikaty ENplus®/DINplus, aby uwierzytelnić pieczęci certyfikacji ENplus®/DINplus
Agnieszka Kędziora-Urbanowicz
Wiceprezes Polskiej Rady Pelletu
Autoryzowany auditor ENplus/ DINplus
Schemat postępowania przy zakupie pelletu drzewnego w worku
Przepisy prawne w Polsce
Na podstawie obowiązującej Ustawy o Inspekcji Handlowej z dnia 15 grudnia 2000 r. (Dz. U. 2001 Nr 4 poz. 25) inspekcja dokonuje kontroli m.in. w zakresie:
1) legalności i rzetelności działania przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą;
2) spełniania przez wyroby przeznaczone dla konsumentów wymagań określonych przepisami;
3) kontrola produktów znajdujących się w obrocie handlowym lub przeznaczonych do wprowadzenia do takiego obrotu, w tym w zakresie oznakowania i zafałszowań, oraz kontrola usług;
W toku kontroli Inspekcja Handlowa może dokonywać m.in.:
a) kontroli przestrzegania obowiązku uwidaczniania cen – przedsiębiorca ma obowiązek uwidocznienia ceny oraz ceny jednostkowej towaru w sposób jednoznaczny, niebudzący wątpliwości oraz umożliwiający porównanie cen – tu odsyła się do treści ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług z dnia 9 maja 2014 r. oraz Rozporządzenia Ministra Rozwoju w sprawie uwidaczniania cen towarów i usług z dnia 9 grudnia 2015 r.;
b) kontroli w zakresie ogólnego bezpieczeństwa produktów, obowiązków producentów i dystrybutorów w zakresie bezpieczeństwa produktów wprowadzanych na rynek;
c) kontroli deklarowanej jakości towaru;
d) kontroli legalności urządzeń pomiarowych;
e) kontroli w zakresie odpowiedniego oznaczenia i sprzedaży towarów paczkowanych oraz samego ich paczkowania (dotyczy sprzedaży węgla paczkowanego w szczególności gdy skład dokonuje samodzielnego paczkowania) – tu odsyła się do ustawy o towarach paczkowanych z dnia 7 maja 2009 r., w której wskazano że towar paczkowany to produkt umieszczony w opakowaniu jednostkowym dowolnego rodzaju, którego ilość nominalna, jednakowa dla całej partii, odmierzona bez udziału nabywcy, nieprzekraczająca 50 kg lub 50 l, nie może zostać zmieniona bez naruszenia opakowania, a paczkowanie to umieszczenie odmierzonej porcji produktu w opakowaniu jednostkowym w celu wprowadzenia go do obrotu jako towaru paczkowanego;
f) kontroli w zakresie stosowanych opakowań (dotyczy sprzedaży towaru paczkowanego w szczególności gdy przedsiębiorca dokonuje samodzielnego paczkowania) – w tym zakresie odsyła się do ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi z dnia 13 czerwca 2013 r.
g) kontroli podstawy prowadzenia działalności w tym dokumentów związanych z wpisem do odpowiedniego rejestru, tzn. rejestru przedsiębiorców KRS lub CEIDG
h) kontrolę legalności działalności w tym, dokumenty związane ze zgłoszeniem do akcyzy i innych dokumentów związanych legalnością prowadzonej działalności, aczkolwiek szczegółowe kwestie dotyczące kontroli podatków, należą już do właściwości organów podatkowych;
i) kontroli w zakresie jakości obsługi;
j) kontroli w zakresie naruszenia przepisów ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, w tym w szczególności czy przedsiębiorstwo nie wprowadziło konsumenta w błąd.
W zakresie towarów paczkowanych ustawa wskazuje, że towary paczkowane znajdujące się w obrocie lub przeznaczone do wprowadzenia do obrotu podlegają kontroli Inspekcji Handlowej, w zakresie przewidzianym w ustawie o towarach paczkowanych oraz w zakresie ich właściwości, w trybie i na warunkach określonych w przepisach odrębnych. Zgodnie z ustawą, oznakowanie umieszczone na towarach paczkowanych musi być łatwe do odczytania i dobrze widoczne oraz wykonane w sposób niedający się usunąć bez uszkodzenia opakowania. Poza wymaganiami dotyczącymi oznakowania produktów, określonymi w przepisach odrębnych, towary paczkowane wprowadzane do obrotu muszą posiadać następujące oznakowania:
a) nazwę produktu;
b) ilość nominalną produktu;
c) firmę paczkującego, zlecającego paczkowanie, sprowadzającego lub importera;
Oprócz tego paczkujący, zlecający paczkowanie lub paczkujący na zlecenie, nie później niż w terminie 7 dni od dnia rozpoczęcia paczkowania produktów na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jest obowiązany zgłosić ten fakt dyrektorowi okręgowego urzędu miar właściwego ze względu na miejsce paczkowania. Paczkujący, importer, sprowadzający albo zlecający paczkowanie jest odpowiedzialny za to, aby towar paczkowany spełniał wymagania określone w ustawie. W szczególności ponosi on odpowiedzialność za zapewnienie, że ilość rzeczywista odpowiada ilości nominalnej podanej na opakowaniu jednostkowym.
Należy pamiętać, że na podstawie ustawy o miarach – przedsiębiorca ponosi odpowiedzialność za: wyrażanie wartości wielkości fizycznych w jednostkach miar innych niż legalne, wprowadzanie do obrotu lub użytkowania przy zastosowaniu bądź przechowywaniu w stanie gotowości do użycia przyrządów pomiarowych, podlegających prawnej kontroli metrologicznej, bez wymaganych dowodów jej kontroli lub niespełniające wymagań; nadto użytkowanie przyrządów pomiarowych niezgodnie z warunkami właściwego ich stosowania, dokonanie legalizacji pierwotnej lub ponownej przyrządów pomiarowych bez wymaganego upoważnienia, świadome utrudnianie organom administracji miar wykonywania ich zadań w zakresie sprawozdania nadzoru.
Ponadto przedsiębiorca dokonujący wewnątrzwspólnotowej dostawy produktów w opakowaniach oraz wprowadzający produkty w opakowaniach jest obowiązany stosować opakowania spełniające wymagania, o których mowa w art. 11 Ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych. Wprowadzający produkty w opakowaniach jest zatem obowiązany prowadzić ewidencję w postaci papierowej albo elektronicznej, obejmującą informacje o masie opakowań, w których wprowadził do obrotu produkty w danym roku kalendarzowym. Za Wprowadzającego produkty w opakowaniach ustawa uznaje min. przedsiębiorcę wykonującego działalność gospodarczą w zakresie wprowadzania do obrotu produktów w opakowaniach, w szczególności pakującego produkty wytworzone przez innego przedsiębiorcę i wprowadzającego je do obrotu.
W zakresie Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, ustawa nakłada wiele obowiązków na przedsiębiorcę, m.in.: przedsiębiorca wprowadzający towar do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest obowiązany do zamieszczenia na towarze, jego opakowaniu, etykiecie, instrukcji lub do dostarczenia w inny, zwyczajowo przyjęty sposób, pisemnych informacji w języku polskim: określających firmę producenta oraz umożliwiających identyfikację towaru, chyba że przeznaczenie towaru jest oczywiste, według przepisów za producenta uznaje się również przedsiębiorcę uczestniczącego w dowolnym etapie procesu dostarczania lub udostępniania produktu, jeżeli jego działanie może wpływać na właściwości produktu związane z jego bezpieczeństwem. Jeżeli przedsiębiorca oferuje towary lub usługi w sprzedaży bezpośredniej lub sprzedaży na odległość za pośrednictwem środków masowego przekazu, sieci teleinformatycznych lub druków bezadresowych, jest on obowiązany do podania w ofercie co najmniej następujących danych:
• firmy przedsiębiorcy;
• numeru identyfikacji podatkowej (NIP);
• siedziby i adresu przedsiębiorcy.